Merkelbeek

Merkelbeek (Limburgs: Merkelbek) is een dorpskern in oostelijk Zuid-Limburg (Nederland), en maakt samen met Bingelrade, Schinveld en Jabeek deel uit van de gemeente Onderbanken. Merkelbeek ligt net ten noordwesten van Brunssum, waarop het dorp uitkijkt. Tot 1982 was Merkelbeek een zelfstandige gemeente.

Het tegenwoordige Merkelbeek wordt gevormd door de dorpskernen Bovenste Merkelbeek en Douvergenhout. Het oorspronkelijke Merkelbeek ligt tegenwoordig deels op het grondgebied van de gemeente Brunssum, waar het onder de benaming Onderste-Merkelbeek of Oud-Merkelbeek bekend staat. Merkelbeek heeft haar naam gegeven aan een beek die door het oude dorp stroomde: de Merkelbekerbeek. Deze beek is gedeeltelijk overkluisd waardoor het tegenwoordig moeilijk herkenbaar is.

De Clemenskerk van Merkelbeek werd gebouwd in 1876 en is ontworpen door architect Johannes Kaiser (1842-1917) uit Venlo en gebouwd in neogotische stijl. De kerk werd in 1879 in gebruik genomen. In 1935 volgde een uitbreiding. De oude parochiekerk van Merkelbeek, die voor 1876 dienst deed, bevindt zich op grondgebied van de gemeente Brunssum. In 2005 werden de klokken uit deze oude kerk gestolen, maar kwamen weer terecht bij een oud-ijzerhandelaar. Sinds 1234 is Merkelbeek een zelfstandige parochie.

Heerlijkheid Oirsbeek

In 1609 werd de schepenbank van Oirsbeek, bestaande uit Oirsbeek, Amstenrade, Bingelrade en Merkelbeek door de Spaanse regering verkocht aan Arnold III Huyn van Geleen. Vanaf 1557 waren deze reeds verheven tot heerlijkheid en werden deze verpand. In 1664 ging deze heerlijkheid op in het graafschap Geleen.

Per 1796, aan het einde van de Ancien Régime, ging werd Merkelbeek een zelfstandige gemeente, die bij de gemeentelijke herindeling per 1 januari 1982 opging in de gemeente Onderbanken.

    MVE